PlusDa's Logisch
Nieuwe glansrol Berghuis levert Ajax luxeprobleem op
In de rubriek Da’s Logisch analyseert Het Parool elke week ‘het spel achter het spel’. Met deze keer aandacht voor Steven Berghuis. De zomeraankoop schittert de voorbije weken als linkshalf en lijkt Ryan Gravenberch zo uit de basis te houden.
Het is een seizoen vol nieuwigheden voor Steven Berghuis. Niet alleen een nieuwe club, maar ook een nieuwe status: waar hij bij Feyenoord dé grote man was, moest hij zijn plek in de luxueuze pikorde bij Ajax verdienen. Niet alleen nieuwe ploeggenoten, maar ook een nieuwe positie: al snel bleek de nieuwe rol voor Berghuis op het middenveld weggelegd, ‘op 10’.
En eerlijk is eerlijk, het vergaat Berghuis wonderwel goed met al die nieuwigheden in jaar één in Amsterdam. En dus was het al bijna geen verrassing dat hij nu ook al excelleert op een nieuwe flank. Met Berghuis als linkshalf bereikte het aanvalsspel van Ajax afgelopen week misschien wel de beste vorm van het seizoen tot dusver.
Het thuisduel met Twente was de competitiewedstrijd waarin Ajax het kansentotaal met de hoogste Expected Goal-waarde van het seizoen creëerde. Dit nadat het in het thuisduel met Heracles van vorig weekend, waar Berghuis voor het eerst als linkshalf speelde, ook al tot een top-3-score qua kwaliteit van het kansentotaal kwam.
Berghuis speelt dusdanig goed als linkshalf dat het momteel lastig is om te bedenken hoe Ryan Gravenberch zijn vaste stekje in het elftal terug kan veroveren, nu hij hersteld is van corona. Maar hoe houdt Berghuis het gewezen toptalent uit de basis? Vijf tactische redenen dienen zich aan.
Gouden driehoek
Met Daley Blind en Dusan Tadic is de linkerflank al het gehele seizoen bijzonder. Blind is nog altijd een van de best passende verdedigers ter wereld, terwijl het moeilijk is een betere linksbenige voorzetgever te noemen dan Tadic. Dat zij nu op één- en dezelfde flank spelen dit seizoen, maakt het voor tegenstanders bijzonder moeilijk om een defensief antwoord te formuleren op de aanvallen via links van Ajax.
Steven Berghuis maakt dit nog lastiger voor de oppositie. Want in een ideale tactische situatie bestaat de veldbezetting op de flank uit één iemand die de diepte in het spel houdt, één iemand in de wijde zone en één iemand aan de binnenkant. Met Blind, Tadic en Berghuis heeft Ajax nu drie doorslaggevende linkspoten op één flank staan die allen in elk van de drie rollen kunnen spelen, en dus ook continu onderling van rol kunnen wisselen.
Uit die driehoeksdynamiek komt de monsterkans voort van Noussair Mazraoui in de 36ste minuut tegen Twente. Berghuis heeft de tijd en ruimte om een van zijn gepatenteerde hoge draaiballen voor te slingeren, omdat Twente-rechtsback Giovanni Troupée overmand is door de verschillende opties die hij moet afdekken.
Voorzetspecialist
Gravenberchs rechtsbenige dominantie als dribbelaar betekent toch vaak dat de dribbelaar als linkshalf de neiging heeft om aan de binnenkant, in de linkerhalfruimte, te werk te gaan. De linksbenige Berghuis biedt Ajax aan de buitenkant een extra wapen, omdat hij graag buitenom overlappende loopacties maakt uit de rug van Tadic, om zo een van zijn strakke voorzetten te geven.
In de slotminuut van de eerste helft tegen Twente is goed te zien hoe moeilijk deze wisselwerking tussen Tadic en Berghuis is af te stoppen. Rechtsback Troupée kan niet even zomaar uitstappen op de overlap van Berghuis, want dan zou hij met Tadic een nóg betere voorzetgever tijdelijk vrij moeten laten.
Deze dubbeltruc op de flanken geeft Ajax een extreem effectief wapen op momenten dat voetballen door het drukke midden even niet kan. Deze flankdynamiek is al helemaal sterk als een loopgrage midmid als Davy Klaassen (omlijnd) ook nog eens op het juiste moment de diepte zoekt om de lage, strakke voorzet van Berghuis af te werken. Dat Klaassen uit deze situatie niet scoort, is simpelweg te danken aan een wonderredding van keeper Lars Unnerstall.
Meer kansen aan de bal
Het verminderde aantal balcontacten moest wel even wennen zijn voor Berghuis in zijn eerste weken bij Ajax. Waar bij Feyenoord bijna het gehele aanvalsspel via hem verliep, moest hij nu opeens de creatieve leiding delen met teamgenoten als Tadic, Blind, Gravenberch en Antony. Waar hij bij Feyenoord vorig seizoen nog 51 passes per duel verstuurde, lag dat moyenne voor de winterstop op 36 passes per duel bij Ajax, een daling van ruim 30 procent qua passingaandeel.
Tegen Twente vestigt Berghuis daarentegen een nieuw seizoensrecord. Liefst 68 passes verstuurt hij. En dat terwijl hij vijf minuten voor tijd nog wordt gewisseld. Met Berghuis als linkshalf zorgt trainer Erik ten Hag ervoor dat een van zijn beste technici veelvuldiger in het spel betrokken is.
Ook als adjudant nog creatieve elite
Jarenlang zag de statistische top in de eredivisie er hetzelfde uit. Of het nou ging om goals, assists, schoten of gecreëerde kansen, zodra je de aanvallende impact op verschillende fronten bij elkaar optelde kwam je altijd op dezelfde twee creatieve supersterren uit: Tadic op 1, Berghuis op 2.
Nu Berghuis zich voegde in een team waar Tadic al de belangrijkste aangever en aanvalsleider was, en er met Antony, Gravenberch, Blind en Haller nog flink wat aanvallend dominante spelers in de selectie aanwezig waren, was het maar de vraag in hoeverre de statistieken van Ajacied Berghuis nog zouden lijken op die van Feyenoorder Berghuis. Er is immers maar één bal om te delen tussen al die aanvallende sterren.
Het antwoord op deze vraag valt vanuit Amsterdams perspectief extreem positief uit. Ook als adjudant van Tadic behoort Berghuis nog altijd tot de statistische elite van de eredivisie. Slechts vier spelers kwamen dit seizoen qua kansentotaal zowel als schutter en als aangever tot minstens 5 Expected Goals: Tadic, Cody Gakpo (PSV), Jesper Karlsson (AZ) en - jawel - Berghuis.
