Kamer positief over besluit kabinet: ‘Tijd voor een eerlijke overheid’

Eerder deze week werd al duidelijk dat vrijwel de hele oppositie klaarstond om een motie van wantrouwen te steunen, als het kabinet niet de eer aan zichzelf zou houden.

Jesse Klaver (GroenLinks) spreekt nu van ‘een moment van gerechtigheid’ voor alle getroffen ouders. “Dit is het enige juiste wat het kabinet kan doen. Ze hebben schuld bekend en dat moet het begin zijn van inhoudelijke veranderingen. Dat is veel meer dan een symbolisch moment. We kunnen niet door op de oude voet en moeten onze verzorgingsstaat opnieuw opbouwen.”

ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers concludeert dat de overheid jarenlang geen schild is geweest voor burgers die dat schild heel hard nodig hadden. “Het besluit van het kabinet om af te treden, was daarom het enige juiste om te doen. De verantwoordelijkheid voor deze affaire ligt tegelijkertijd breder: ook het parlement, ambtenaren en de rechtspraak moeten reflecteren op de eigen rol. Dit kan en mag nooit meer gebeuren.”

En dan Pieter Omtzigt (CDA), de politicus die de affaire aan het licht bracht. Hij vindt dat we nu met elkaar de verantwoordelijkheid moeten nemen voor het herstel van vertrouwen in onze rechtsstaat. “Het zal een lang proces worden. Een proces waarbij we samen die geschonden rechtsstaat herstellen, met een dienstbare overheid, die burgers niet vermaalt en vermorzelt, maar kansen biedt en de noden van mensen centraal stelt.”

Constructief opstellen

Aftreden is de enige juiste conclusie, meldt ook SP-leider Lilian Marijnissen. “De rechtsstaat is geschonden. Dit is niet het sluitstuk, maar het begin. De ouders moeten nu hun compensatie krijgen. En deze VVD-politiek moet stoppen. Het is tijd voor een eerlijke overheid.”

Geert Wilders (PVV) noemt het kabinetsbesluit eveneens terecht. “Er zijn levens van mensen verwoest, dus opstappen was goed en onvermijdelijk. Maar het is wel erg vrijblijvend als de hoofdrolspelers gewoon doorgaan als lijsttrekker, of daarna weer als minister.” Wilders wil dat de Kamer in de toekomst juist wordt geïnformeerd bij affaires. “Die informatievoorziening is zo belangrijk.” Ook moet volgens de PVV-leider worden voorkomen dat in de toekomst onschuldige burgers weer worden gecriminaliseerd.

50Plus-lijsttrekker Liane den Haan vindt dat het kabinet op deze manier de verantwoordelijkheid neemt voor de misstanden en de onrechtmatige fraudejacht op ouders, die hierdoor in grote financiële en persoonlijke problemen zijn gekomen. “Dat is een goede zaak, maar de demissionaire status van dit kabinet is geen vrijbrief: er mag absoluut geen vertraging optreden in de goede en snelle afhandeling van de regeling voor gedupeerden.”

Niet alleen symbolisch

Farid Azarkan (Denk) wil zich, ook na de val van het kabinet, constructief opstellen bij de aanpak van de coronacrisis. “Ze moeten leiding kunnen geven ten aanzien van corona.” Azarkan vindt dat dit moment te lang op zich heeft laten wachten, wat extra leed voor ouders heeft betekend. “Het is meer dan terecht dat nu die verantwoordelijkheid wordt genomen.”

Gelukkig staat het kabinet volgens SGP’er Kees van der Staaij staatsrechtelijk gezien niets in de weg om de bestrijding van het coronavirus voort te zetten. “Een demissionair kabinet kan alles doen wat ‘in het belang van het land noodzakelijk is’. Als íets daar onder valt, is het de coronabestrijding wel.”

Oud-Kamervoorzitter en VVD’er Frans Weisglas ziet ook een voordeel doordat het kabinet nu is gevallen. “Misschien is het zelfs makkelijker om noodzakelijke zware coronamaatregelen te nemen, omdat meningsverschillen binnen de coalitie niet meer tot een kabinetscrisis kunnen leiden.”

Fractievoorzitter Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren noemt de toeslagenaffaire ‘een zeer ernstige, beschamende geschiedenis die nog lang niet is opgelost’ en ‘de pijnlijke uitkomst van tien jaar neoliberalisme als babbeltruc’.

Onafhankelijk Kamerlid Henk Krol stelt dat er nu echt iets moet veranderen. Krol pleit voor een onafhankelijk onderzoek naar het functioneren van de bestuursrechtspraak van de Raad van State. “De bestuursrechter stelde de Belastingdienst steeds in zijn gelijk, ten nadele van de slachtoffers.” Het is volgens hem de vraag of de betrokken bewindspersonen de schade kunnen herstellen. Krol: “Ik zie niet in hoe de betrokkenen straks gewoon weer minister kunnen worden.”